Besluit  OCMW-Raad

Aanleiding

De Vlaamse Regering faciliteert reeds een tiental jaar de fusies van kleine gemeenten door:

• Een belangrijke schuldovername.
• Logistieke ondersteuning van het fusieproces door de Vlaamse administratie
• Morele druk op de gemeentebesturen door herhaalde voorstellen om de fusies in één van de volgende besturen op te leggen.

Regelgeving

Het decreet lokaal bestuur;

Het besluit van de Vlaamse Regering van 29 januari 2021 met betrekking tot de vaststelling van de voorwaarden voor de schuldovername in het kader van een vrijwillige samenvoeging van gemeenten op 1 januari 2025;

De toelichtende nota aan de Vlaamse Regering bij dit uitvoeringsbesluit (VR 2021 2901 DOC. 0094/1);

De omzendbrief FB 2021/1 met betrekking tot de voorwaarden voor schuldovername bij vrijwillige samenvoeging van gemeenten die ingaan op 1 januari 2025;

Genomen beslissingen:

• Beslissing schepencollege van 7 september 2022: organisatie bestuurskrachtmeting binnen de gemeenten van het Pajottenland;
• Beslissing schepencollege van 03 oktober 2022: aanstelling studiebureau door Poolstok;
• Beslissing schepencollege van 19 oktober 2022: Poolstok aanstelling studiebureau.

Feiten en context

Herne, Gooik en Galmaarden beslisten om samen een fusietraject op te starten tegen 31/12/2023. Pepingen is bij deze besprekingen betrokken met als doel een fusie van vier Pajottenlandse gemeenten.

Bij gebrek aan een duidelijk standpunt heeft Pepingen de facto afgehaakt en hebben Herne, Gooik en Galmaarden definitief hun fusie intentie met drie bekend gemaakt.

Dit feitelijk afhaken is een belangrijk gegeven gezien de Pepingse kansen om tot een Pajottenlandse fusie toe te treden sterk gehypothekeerd worden. Een fusie met volwaardige partners met eenzelfde DNA wordt minder waarschijnlijk.

Het spookbeeld van een fusie met een stad (al dan niet grenzend aan Brussel) doemt op. Een fusie met een stad komt eerder neer op een overname dan op een fusie waarbij de belangen van Pepingen niet verzekerd zijn.

Dat de feitelijke beslissing om af te haken genomen werd door het schepencollege, zonder enig debat in de Gemeenteraad, zorgt voor een groot democratisch deficit. Iedereen heeft de mond vol van inspraak en burgerparticipatie maar over het belangrijkste debat van deze legislatuur wordt de gemeenteraad buitenspel gezet.

Diverse studies en ook de bestuurskrachtmeting, door het Pepings schepencollege besteld bij een onafhankelijk studiebureau, tonen aan dat de toekomst voor Pepingen moeilijk wordt. Doordat de hogere overheid permanent extra verantwoordelijkheden doorschuift naar gemeenten, wordt de nood aan kennis en expertise om deze maatschappelijke en bestuurlijke uitdaging aan te gaan, alsmaar groter en een kleine gemeente kan bovendien op een krappe arbeidsmarkt onvoldoende mensen vinden. Voor bepaalde domeinen leidt dat tot een mindere inwonersservice en tot een stilstand.

Ook het schepencollege van Pepingen geeft aan dat de bestuurskracht van de gemeente onder druk staat. In de notulen van schepencollege van 3 oktober 2022 staat het volgende vermeld: “De gemeente ondervindt door het permanent toegeschoven krijgen van bijkomende taken en regierollen van de hogere overheden, een belangrijke negatieve impact op de bestuurskracht die zich voornamelijk op het vlak van de personeelsbezetting afspeelt. Bijkomend staan ook de financiële middelen omwille van de opeenvolgende crisissen sterk onder druk. Aanvullend wordt vastgesteld dat het steeds moeilijke wordt om de meest geschikte profielen voor de vacante jobs aan te trekken. Deze samenloop van factoren maakt dat het lokaal bestuur het gevoel heeft organisatorisch niet sterk genoeg te staan.”

Als we even naar de Pepingse realiteit kijken kunnen we dit alleen beamen met drie concrete voorbeelden.

Fietspaden: ondanks een unaniem goedgekeurd fietspadenplan (2018) en het feit dat Vlaanderen 90% van de kosten subsidieert zullen we in deze legislatuur geen meter fietspaden aanleggen.

Sociale woningen: ondanks het feit dat de gemeenten zichzelf de regisseur van het (sociaal) woonbeleid mogen noemen en dat de Sociale Woonmaatschappijen alle kosten dragen, zal er geen enkele sociale woning bijkomen in deze legislatuur.

Kinderopvang: ondanks het feit dat onze partner INFANO zelf – op haar kosten - een infrastructuur wil realiseren voor een moderne kinderopvang zijn onze kindjes vandaag gehuisvest in een pand dat nog amper aanvaardbaar is. De “zagerij” is sinds 2010 aangekocht en staat te verkommeren.

Burgerparticipatie in het fusieverhaal is belangrijk. Een eerste stap in de burgerparticipatie is een gemeenteraad die zijn verantwoordelijkheid neemt. Aangezien een eventuele fusie een ingewikkeld verhaal met ook emotionele aspecten blijft, moeten de verkozenen hun verantwoordelijkheid nemen. Als Vlaanderen finaal voor ons gaat beslissen is het inspraakmomentum grotendeels voorbij.