Besluit  Gemeenteraad

Aanleiding

 

Mooimakers riep de laatste weken iedere Vlaming op om zijn steentje bij te dragen door tussen 22 maart 2025 en 6 april 2025 een plek in Vlaanderen zwerfvuilvrij te maken. De grote lenteschoonmaak dus.

Pepingen is een landbouwgemeente waar de bescherming van het milieu en de gezondheid van de natuur van cruciaal belang is voor mens én dier. De aanwezigheid van blikjes en plastic flessen in het milieu vormt echter een aanzienlijk risico, zowel voor de natuur als voor het vee op de landbouwgronden. Ondanks de inspanningen van scholen, vrijwilligers,verenigingen en de Mooimakers om het zwerfvuil in de bermen van de gemeente op te ruimen blijft het probleem hardnekkig. De bermen liggen vaak vol met blikjes, vrijwillige opruimacties alleen zijn onvoldoende om het probleem op langere termijn te verhelpen. Dit onderstreept de noodzaak voor structurele maatregelen.

Een handhavingsbeleid (vb camera’s)  is belangrijk. De uitgestrektheid van het grondgebied maakt het evenwel moeilijk om een constante en efficiënte controle te behouden, wat het belang van preventieve maatregelen zoals statiegeld versterkt.

Feiten en context

De gemeente Pepingen is reeds sedert 2018 lid van de Statiegeldalliantie, een organisatie die zich inzet voor de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flessen. De gemeente Pepingen wil haar engagement vernieuwen om de inspanningen in de strijd tegen zwerfvuil verder te versterken. 

Het was oorspronkelijk de bedoeling dat ons land dit jaar, in 2025 dus, statiegeld zou invoeren voor plastic flessen en blikjes. Dat zou betekenen dat je boven op de prijs van een drankblikje of petfles een kleine som extra betaalt, die je terugkrijgt op het ogenblik dat je de lege verpakking inlevert.

Tegen 2029 moet aan  de Europese verplichting om tegen 2029 minstens 90% van de plastic flessen en blikjes in te zamelen, voldaan worden. Statiegeld staat echter in geen enkel regeerakkoord vermeld, waardoor de invoering van een statiegeldsysteem waarschijnlijk niet meer voor dit jaar zal zijn.

Inmiddels steunt een tweederde meerderheid van de Belgische consumenten de invoering van statiegeld, zo blijkt uit een peiling van Testaankoop. Ook boerenorganisaties steunen dit, omdat landbouwdieren ziek worden of sterven door delen van flesjes en blikjes die in hun voer terecht komen.

Bovendien moeten de verschillende gewesten het eens geraken over welk systeem ze willen implementeren: klassiek statiegeld met fysieke inzamelpunten, of een digitaal systeem met codes zoals de QR-codes op verpakkingen en vuilnisbakken. Uit een enquête van Testaankoop blijkt dat er bij de consument een groter draagvlak is voor het klassieke systeem zoals we dat al kennen voor glazen bierflesjes.

De Statiegeldalliantie heeft recent een open brief gestuurd aan de Vlaamse overheid, waarin opnieuw wordt aangedrongen op de invoering van een effectief statiegeldsysteem voor blikjes en flessen. In deze brief wordt benadrukt dat dergelijke systemen al succesvol werken in andere Europese landen en dat ze een directe impact kunnen hebben op het verminderen van zwerfvuil. 

In België daarentegen blijven we reikhalzend uitkijken naar een échte oplossing: onze boeren blijven runderen verliezen, “zwerfvuilrapers” raken ontmoedigd en uitgeput bij het zien van de niet-aflatende stroom blikjes en flesjes; steden blijven tijd en geld verspillen aan vergeefse pogingen om zwerfvuil op te ruimen. Burgers zijn bezorgd om de vervuiling van hun leefomgeving, om nog maar te zwijgen over de schadelijke effecten van de bijhorende microplastics op hun gezondheid. (uit de brief van de statiegeldalliantie)

Deze brief werd ondertekend door  72 organisaties, onder wie gemeenten, boeren- en consumentenorganisaties.

Gezien de effectiviteit van statiegeldsystemen in andere landen en het voortdurende probleem van zwerfvuil in onze gemeente, is het  voor de gemeenteraad van Pepingen essentieel om het engagement binnen de Statiegeldalliantie te herbevestigen.